Historia szkoły rolniczej w Chrobrzu podobnie jak i całej oświaty rolniczej w powojennej Polsce  rozpoczyna się zaraz po wyzwoleniu spod okupacji niemieckiej.

W styczniu 1945 roku na mocy ustawy o reformie rolnej PKWN i KRN odpowiednio Manifestem z dnia 22 lipca 1944 roku i Dekretem z 6 września 1944 roku, znaczne obszary użytków rolnych byłego majątku margrabiego Wielopolskiego uległy parcelacji i podziałowi między nowych właścicieli. Ziemię podzielono przede wszystkim pomiędzy dotychczasowych robotników folwarcznych oraz małorolnych chłopów z okolicy. Ziemię resztówkę oraz budynki gospodarcze i pałac z parkiem, zgodnie z decyzją władz administracyjno społecznych przekazano na utworzenie ośrodka rolnego, którego charakteru wówczas jeszcze nie określono.

Opiekę nad ośrodkiem powierzono panu Nowakowi z miejscowości Kowala, który był historykiem, a także przybyłemu w tutejsze strony najprawdopodobniej z lwowskiego panu Zabłockiemu. Następnie opiekunem ośrodka został Józef Kostecki nauczyciel z powiatu jędrzejowskiego, który rozpoczął przygotowania w kierunku utworzenia Uniwersytetu Ludowego.

Pierwszy kurs Uniwersytetu Ludowego odbył się w 1946 roku. Po nim nastąpiły dalsze, z miesięcznymi przerwami.

W 1947 roku szkole nadano imię Armii Ludowej. Jednocześnie wmurowano w budynku pałacu na parterze tablice poświęconą pamięci bojowników poległych w walce o wyzwolenie Ojczyzny.

Był to czas, gdy zainteresowanie nowo powstałym ośrodkiem rolniczym wciąż wzrastało. Należało zatem rozszerzyć jego działalność. Powzięto projekt wykorzystania związanego ze szkołą gospodarstwa rolnego.

W 1949 roku przekształcono Uniwersytet Ludowy w Liceum Spółdzielcze. Dołączono uczniów ze zlikwidowanego Gimnazjum Spółdzielczego w Bejscach. Pierwsze egzaminy małej matury odbyły się po zakończeniu roku szkolnego 1949/50.

W celu stworzenia internatu dla uczniów, w roku 1951 rozpoczęto remont budynku administracyjnego, który w czasach istnienia majątku Wielopolskiego służył za kancelarię. Budynek oddano do użytku w 1953 roku. Ilość mieszkańców przekraczała możliwości zakwaterowania i wynosiła ponad 150 osób.

Znaczącą datą jest 1 maja 1950 roku, gdyż tego dnia popłynął prąd elektryczny znacznie ułatwiając życie i pracę młodzieży oraz nauczycieli.

W 1952 roku nastąpiło przekształcenie Liceum Rolniczo-Spółdzielczego w Technikum Rolnicze, w którym nauka trwała cztery lata.

Od roku 1958 okres nauczania w Technikum Rolniczym przedłużono do lat pięciu. W 1964 roku Technikum Rolnicze ustępuje miejsca Technikum Hodowlanemu  jednemu z nielicznych w kraju.

Od roku szkolnego 1965/1966 rozpoczął funkcjonowanie nowy internat. Posiadał on 150 miejsc dla wychowanków. Pokoje były 4- osobowe i 6-osobowe.

Liczba kandydatów do klas pierwszych Technikum w latach 1961-1964 wynosiła od trzech do sześciu uczniów na jedno miejsce, co spowodowało utworzenie klas równoległych.

W roku szkolnym 1963/64 odbył się pierwszy kurs traktorzystów, który trwał pięć miesięcy. Od roku szkolnego 1964/65 rozpoczęła działalność Jednoroczna Szkoła Mechanizacyjno-Rolnicza przy istniejącym Technikum. Zaplanowano rozbudowę pomocniczego gospodarstwa rolnego, przebudowano całkowicie były budynek gorzelni i zaadaptowano go na potrzeby Szkoły Mechanizacji Rolnictwa.

Funkcjonował Szkolny Zespół Tańca Ludowego, założony przez panią Barbarę Pawełczak, pracującą jako wychowawczyni w internacie. Zdobywał on czołowe lokaty w przeglądach i konkursach, a także uświetniał uroczystości szkolne i regionalne.

Od 1968 roku został zmieniony tryb korzystania z sal lekcyjnych, co spowodowało zamianę ich na pracownie, które zaopatrywano w odpowiednie pomoce dydaktyczne. Również w 1968 roku wybudowano salę gimnastyczną wraz z niezbędnym zapleczem oraz założono pięciohektarową plantację chmielu. Należała ona do nielicznych w ówczesnym województwie kieleckim.

W latach 1950-1972 szkołę ukończyło około 720 osób. Od 1953 roku funkcjonowała przy szkole organizacja związkowa.

W internacie działała spółdzielnia uczniowska. Opiekunem był kierownik internatu Henryk Pawełczak. W 1973 roku spółdzielnia ta została uznana przez Wojewódzki Związek Spółdzielni za najlepszą w województwie kieleckim.

W latach siedemdziesiątych szkoła rozwinęła się jeszcze bardziej: utworzono dwuletnią Zasadniczą Szkołę Rolniczą oraz trzyletnie Technikum Hodowlane na podbudowie szkoły zasadniczej – 1972 rok.

Od stycznia 1977 roku powołano Zespół Szkół Rolniczych – decyzją Wojewody Kieleckiego. W skład Zespołu Szkół Rolniczych w Chrobrzu weszły:

– Technikum Hodowlane – pięcioletnie

– Zasadnicza Szkoła Rolnicza – dwuletnia

– Technikum Hodowlane – trzyletnie

– Środowiskowe Szkoły Rolnicze działające w następujących miejscowościach: Busko Zdrój, Pińczów, Stopnica, Wiślica, Nowy Korczyn, Tuczępy, Kołaczkowice.

Obecnie Środowiskowe Szkoły Rolnicze nie istnieją.

W roku szkolnym 1978/1979 utworzono Policealne Studium Zawodowe o specjalności: hodowla zwierząt. Studium istniało do roku 1981. W jego miejsce zorganizowano Liceum Zawodowe – 1988 rok.

W 1986 roku zlikwidowano istniejące od 1964 roku Technikum Hodowlane, jednocześnie utworzono ponownie Technikum Rolnicze.

W 1976 roku z inicjatywy wojewódzkich władz Ludowych Zespołów Sportowych, korzystając z pomocy nauczycieli wychowania fizycznego, uczniów oraz mieszkańców Chrobrza, zbudowano stadion sportowy.

W 1987 roku zakończono budowę nowoczesnego internatu, a także rozpoczęła funkcjonowanie nowo wybudowana oczyszczalnia.

Biblioteka szkolna była systematycznie wyposażana. Z jej zbiorów korzystali uczniowie, nauczyciele oraz mieszkańcy Chrobrza. W 1999 roku biblioteka posiadała 10. 554 woluminów.

Gospodarstwo pomocnicze utworzone z tzw. resztówki liczyło 94 hektary.

Od pierwszych lat istnienia szkoły, stałym elementem kształcenia zawodowego stały się praktyki krajowe i zagraniczne.

W latach 1985-1990 młodzież odbywała praktyki za granicą w Hirschfeld koło Halle na obszarze byłej NRD, w kombinacie hodującym krowy mleczne.

W latach 1987-1991 młodzież praktykowała na Węgrzech, w Czechosłowacji i różnych rejonach Niemiec. Następnie, do roku 1997 praktyki odbywały się tylko w gospodarstwach indywidualnych na terenie landu Hesja koło Alsfeld.

Uczniowie odnosili sukcesy w olimpiadach przedmiotowych, dzięki którym zdobywali indeksy na wyższe uczelnie, a także sukcesy w zawodach sportowych.

Zespół Szkół Rolniczych unowocześniał i poszerzał wyposażenie swoich pracowni. Od roku 1993 rozpoczęła funkcjonowanie pracownia informatyczna, a od 1997 roku nowoczesne laboratorium do analizy żywności.

Od 1 września 1999 roku Ministerstwo Edukacji i Sportu rozpoczęło wdrażanie reformy systemu edukacji. Zmianie uległa struktura szkolnictwa. Czas trwania nauki w szkole podstawowej został ograniczony do sześciu lat, utworzono trzyletnie gimnazja, po ukończeniu których młodzież może kontynuować naukę w trzyletnich liceach ogólnokształcących, trzyletnich liceach profilowanych i czteroletnich technikach.

Wprowadzenie gimnazjów spowodowało jeden tzw. rok pusty, czyli brak naboru do klas pierwszych szkół średnich. Był to rok szkolny 2001/2002.

Od 1 września 2000 roku w skład struktury Zespołu Szkół Rolniczych w Chrobrzu została włączona Zasadnicza Szkoła Zawodowa i Technikum Mechaniczne dla Dorosłych z Gacek, o kierunku kształcenia: technik mechanik pojazdów samochodowych. Obecnie nie istnieją.

Zespół Szkół Rolniczych w Chrobrzu wyszedł także naprzeciw potrzebom osób dorosłych związanych ze wsią, lecz nie posiadającym wykształcenia średniego rolniczego, wymaganego przez Unię Europejską, w celu starania się o środki z różnych funduszy unijnych. Od roku szkolnego 2004/2005 działała dwuletnia Policealna Szkoła Zawodowa kształcąca w zawodzie technik rolnik. Była to szkoła publiczna, bezpłatna, dla osób posiadających już wykształcenie średnie nierolnicze (także bez matury). Zajęcia odbywały się trzy dni w tygodniu: piątek, sobota, niedziela, z kumulacją zajęć w okresie jesienno – zimowym.

Osoby dorosłe, posiadające wykształcenie zawodowe, miały możliwość uzupełnienia wykształcenia w trzyletnim Technikum Uzupełniającym. Była to szkoła zaoczna, publiczna, bezpłatna. Zajęcia odbywały się dwa-trzy razy w tygodniu: piątek, sobota, niedziela, z kumulacją zajęć w okresie jesienno-zimowym, gdy łatwiej było słuchaczom oderwać się od pracy w gospodarstwach własnych.

Zespół Szkół Rolniczych był i nadal jest placówką kształcenia rolniczego dla rolników z terenu okolicznych gmin, gdyż organizuje szereg kursów, w tym na zlecenie Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Warszawie. Są to między innymi:

– kurs kombajnistów zbożowych (wspólnie z Wojewódzkim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego w Modliszewicach)

– kursy agroturyzmu

– kursy komputerowe

– kursy produkcji roślinnej

– kursy dotyczące zmian w rolnictwie polskim po wejściu do Unii Europejskiej

– kursy z zakresu stosowania środków ochrony roślin

– kursy rachunkowości rolnej.

Po reformie edukacji, Zespół Szkół Rolniczych w Chrobrzu otrzymał zarówno nazwę szkoły rolniczej, jak i kształcącej w zawodzie technika-rolnika.

Od 1 stycznia 2008 roku nasza szkoła podlega Ministerstwu Rolnictwa i Rozwoju Wsi, a od 1 września 2009 roku nosi nazwę: Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego im. Bolesława Chrobrego w Chrobrzu.

Od 2012 r. w naszej szkole działa Klub Honorowych Dawców Krwi zarejestrowany w Banku Krwi. Jego członkami są pełnoletni uczniowie, pracownicy szkoły, absolwenci oraz osoby spoza szkoły. Kilka razy w roku organizowane są akcje krwiodawstwa.

Od 2013 r. funkcjonuje Wolontariat, który organizuje różne akcje charytatywne w celu wspierania leczenia osób chorych lub potrzebujących pomocy.

Od 2015 r. szkoła posiada nowoczesną pracownię żywienia, w której oprócz zdobywania wiedzy, młodzież uczestniczy w pokazach kulinarnych, warsztatach kulinarnych i kelnerskich. Uczniowie technikum żywienia i usług gastronomicznych biorą udział w wycieczkach dydaktycznych do zakładów gastronomicznych i restauracji hotelowych, a także na Targi HORECA, EuroGastro, Naturafood. Od 2002 r. uczestniczymy w corocznej Olimpiadzie Wiedzy o Żywności i Żywieniu w Lublinie. 15 marca 2018 r. Stowarzyszenie Kucharzy Polskich nadało naszemu Technikum Żywienia i Usług Gastronomicznych tytuł Kuźni Talentów Kulinarnych, jako dziesiątej szkole w kraju, za konsekwentne dążenie do osiągania sukcesów w gastronomii.

Lata 2016-2017 to okres modernizacji i doposażania bazy kształcenia praktycznego oraz bazy sportowej. Zmodernizowano-wybudowano nowe pomieszczenia do praktycznej nauki zawodu w zawodzie technik rolnik. Zakupiono nowoczesny sprzęt w postaci kombajnu zbożowego New Holland seria 5.80, przyczepy do przewozu zboża: 8 i 12 ton, a także siewnik pneumatyczny punktowy do siewu kukurydzy.

Baza sportowa została poszerzona o boisko wielofunkcyjne z nawierzchnią poliuretanową, w skład którego wchodzą: boisko do piłki ręcznej, koszykówki, piłki siatkowej i tenisa. Boisko posiada trybuny, jest zabezpieczone w zaplecze, szatnię, wc. Obiekt jest monitorowany oraz oświetlony, co umożliwia korzystanie w późnych godzinach popołudniowych.

Obecnie, w Technikum Rolniczym nauka trwa cztery lata, kończy się maturą oraz egzaminem potwierdzającym kwalifikacje zawodowe, po którym uczeń otrzymuje tytuł technika-rolnika. Uzyskanie tych kwalifikacji przez absolwenta, daje uprawnienia do korzystania z różnych funduszy unijnych bez stażu pracy w gospodarstwie.

Szkoła posiada własną bazę do nauczania praktycznego dla chłopców w zakresie mechanizacji rolnictwa oraz dla dziewcząt w zakresie żywienia. W trakcie trwania nauki uczniowie uzyskują prawo jazdy kategorii T oraz uprawnienia do obsługi kombajnu zbożowego. Praktyczna nauka zawodu odbywa się w gospodarstwie szkolnym, w szkolnej pracowni żywienia (dziewczęta), w gospodarstwach specjalistycznych.

W Technikum Żywienia i Usług Gastronomicznych nauka trwa cztery lata, kończy się maturą i egzaminem potwierdzającym kwalifikacje zawodowe, który daje absolwentowi tytuł technika żywienia.

W trakcie trwania nauki uczniowie poznają zasady urządzania i prowadzenia zakładów gastronomicznych, technologię sporządzania potraw, zasady żywienia zbiorowego oraz sposoby obsługi konsumenta. Praktyczna nauka zawodu odbywa się w szkolnej pracowni żywienia, stołówkach i innych zakładach żywienia zbiorowego (restauracjach, barach, kawiarniach).

W Technikum Agrobiznesu nauka trwa cztery lata, kończy się maturą oraz egzaminem potwierdzającym kwalifikacje zawodowe. Absolwent otrzymuje tytuł technika agrobiznesu. Uzyskanie kwalifikacji przez absolwenta daje uprawnienia do korzystania z różnych funduszy unijnych bez stażu pracy w gospodarstwie.

W trakcie nauki uczniowie poznają zasady prowadzenia działalności gospodarczej, rachunkowości w małej firmie (łącznie z wersją komputerową) oraz podstawy pracy biurowej. Praktyczna nauka zawodu odbywa się w zakładach przetwórstwa spożywczego i firmach handlowych podczas tzw. praktyk śródrocznych.

Opracowanie:
Ewa Rzepa

Na podstawie:
– Z dziejów Zespołu Szkół Rolniczych w Chrobrzu 1949 -1999, pod red. W. Osieckiej, K. Gad Kowalskiej, M. Śliwy, D. Dobaj, D. Kupis, Chroberz 1999.

– Rzepa Janusz, Zespół Szkół Rolniczych w Chrobrzu w dobie reformy edukacji (1999-2005), Wszechnica Świętokrzyska, Kielce 2006.

– 60 lat istnienia Zespołu Szkół Rolniczych im. Bolesława Chrobrego w Chrobrzu, przygotowanie i opracowanie tekstów Ewa Rzepa, opracowanie strony plastycznej wydawnictwa Anna Steckiewicz, Chroberz 2009.

– Trzepatowski Jerzy, Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Chrobrzu w: Buski Kwartalnik Edukacyjny, Nr 60/2017, str. 30-33

– Kroniki Szkoły

– Dokumentacja szkolnego archiwum